Balıkçı’nın öyküleri. Manevi oğul Şadan Gökovalı, öyküleri derlerken Balıkçı’nın diğer üç kitabına girmemiş öyküleri seçtiğini belirtiyor.
Balıkçı’nın muazzam bir araştırmacı olduğu malum, kendi üslubuyla mitoloji tarihini bir anlatıyor, köpek olmamak elde değil. Kendisinin böyle dört beş kitabı var, hepsinde benzer konular olmasına rağmen Balıkçı’nın anlatımı değişiyor. Kimi bildiğin akademik araştırma, kimi deneme, kimi de hikâyelere yedirilmiş mitolojik mitolojik şeyler. Yazacağım bunları. Bu son grupladığıma bir örnek bu.
Dalgıcın Parçaları: Dalgıçlara hemen her Balıkçı kitabında rastlarız. Üç kuruşun peşinde, ekmeğini çıkarmaya çalışan insanlar. Güvenlik önlemi neymiş o zamanlar. Vurgun yerler, hava hortumu dolanır, bir şeyler olur. Sünger avcısı gördüğünüz yerde peşinen üzülün, çünkü başına bir iş gelecektir.
Burada da bir işçi dalıyor, boğulmuş olarak çıkarılıyor. Vücut şişmiş. Kafayı kesiyorlar, bu sefer kafa başlıktan çıkmıyor. Parçalıyorlar kafayı. Beyin ve kemik parçalarının yapıştığı başlığı işçinin kardeşi giyiyor, ekmek parası çünkü. Deniz emekçisinin çilesini bir Sait Faik’te, bir de Balıkçı’da gözlemleyebilirsiniz.
Gerçeğin Direkleri: Gönül kıran ve hatasını anlayan bir hocanın pişmanlığı, anne olan bir kızın kahramanlara yaraşır hoşgörüsü ve mitolojiden fırlayan olaylar, olaylar. Naif.
Bu hikâyeler Balıkçı’nın büyüsünü taşımayan, insanın biraz daha merkeze alındığı hikâyeler.
Parmak Damgası: Bir şey diyeceğim; şu hikâye edebiyatımızdaki en güzel aşk hikâyesi olabilir. Seniha Öğretmen, köye geldiğinin ilk zamanlarında köylülerce pek beğenilmez. Yedibenli Huriye’nin çocuğunu okula kabul etmesi mesela, hiç hoş karşılanmaz ama çok iyi bir öğretmen olduğu anlaşılır ve zamanla köylülerce sevilir. Ardından Balıkçı Mahmut, öğretmene balık getirmeye başlar sürekli. “Parayla değil hoca abla,” der, balıkları bırakıp sıvışır. Aşık olmuştur, etrafındakiler, “Birader, okumuş kadın alma, sen ona yetemezsin,” derler, adam, “Hayır, başıma hiçbir şey kakmaz,” der. Aşık işte. Haber Seniha’ya uçar, Seniha kıpkırmızı olur, “Olur,” der.
Nikah masası. Mahmut’un okuması yazması yoktur, parmak basar. Seniha bir okkaya, bir Mahmut’a bakar ve kocasının parmak izinin yanına kendi parmağını basar. Ne kadar güzel bir hikâye, kısacık ama bir mutlu oluyor insan, deme gitsin. Sevda böyle bir şey.
Dedemizin büyüttüğü anasız babasız çocuklar var, bunlar denize açılıp kimi ölünce, kiminin yeri yurdu belirsizliğe karışınca bir martıyla dost oluyor dede. Bir gün martının yırtıcı bir kuş tarafından parçalandığını görüyor. Bu martıyla gerçekten çok iyi arkadaştı, “Naa! Naa!” diye bağırınca martı geliyormuş mesela. Neyse, martının yavrularına bakıyor dedemiz. Bu yavrular uçmaya çalışırken uçurumdan aşağı atıyorlar kendilerini, dede de arkalarından.
Beş on hikâye daha var, onlar da şahane. Balıkçı işte; Ege’nin mitolojiyle büyülendirilmiş insanları. Süper.