İstisna hali ya da olağanüstu hal, küresel düzenin çeperinde yaşayan halklara aşina olsa da 2001’den bu yana Batı’nın medeniyet ve refah kalesini de giderek hükmü altına alması dolayısıyla daha geniş bir çevrede tartışılmaya başlandı. Batı’nın her zamanki ‘müstesna’ konumunu yitirerek Ortadoğu ve Müslüman dünyayla paylaştığı bu istisna halini kavramsallaştırmaya dönük olarak Batılı aydınlardan son bir iki yil içinde gelen girişimin en çarpıcı örneklerinden biri, İtalyan felsefeci Giorgio Agamben’in İstisna Hali yapıtı. Kitabin ilk bölümü, ‘Yönetim Paradigması’ istisna halinin Roma hukukundan modern devletin doğuşuna ve iki dünya savaşı arası döneme uzanan tezahürlerinin soykütüğünü çıkarıyor. Bu soykütüksel analizin en çarpıcı noktalarından biri, savaş dönemi Avrupasında olağanüstü halin genelleşmiş ve kalıcı bir duruma dönüşmesi ile diktatörlüğün yükselişi arasındaki bağıntı. Hukukun bağlayıcılığından yoksun bir iktidarın aldığı biçimi tartışırken Agamben, Schmitt’in 1920’lerde ortaya attığı egemenlik kuramıyla hesaplaşır. Yasal uzamın yüzeyinde şiddete açılan bir gözenek gibi beliren istisna halinin, egemen figürü sayesinde çabucak örtüleceği, yasanın tekrar kabuk bağlayarak sürekliliğini tesis edeceği varsayımı, Schmitt’in yazımında sorunsallaştırmayı gerektiren temel noktadır Agamben’e göre. Yasal düzeni şiddetten arındırmak bir yana, egemen güç ya da diktator, şiddeti kendi bünyesinde biriktirip cisimleştirmektedir. Metin, içinden geçtiğimiz dönemde karşı karşıya olunan sorunun benzerliğini incelikle sezdirir: (uluslararası) hukukun askıya alındığı durumda, yönetimden hesap sorma aracı elinden alınan (uluslararası) kamuoyu, tamamen egemenin keyfi iktidarına mı teslim olacaktır?