XVI. yüzyıl tahrir defterlerinden 1575 tarihli iki nüsha defterin karşılaştırmalı bir değerlendirmesi olan eser, bugün İzmir’e bağlı ilçe; Osmanlı devrinde ise kâh İzmir’e tâbi bir nahiye, kâh bağımsız bir kazâ olan Çeşme’nin sosyal ve iktisadî yapısını çözümlüyor. Bir giriş ve yedi bölümden oluşan eser bölgenin coğrafî yapısı, tarihi ve idarî yapısı, nüfusun köyler arasında dağılışı, ziraat ve hayvancılık, kazanın Osmanlı timar sistemi içindeki yeri ve ticaretteki rolünü konu alıyor. Bölgeye gerçekleştirilen sürgünler ve sonuçları üzerinde de duruluyor.