Benzeri olmayan “RİT (Resmî İkāmeli Türkçe) Lügati” Türkiye'de 1932'den beri dilden düşmeyen “Dil İnkılabı, Dil Devrimi” hareketiyle dilimize sokulan sözlerin lügatidir. Bunları bilmeden “Dil Devrimi”nin lehinde veya aleyhinde konuşmak da boştur. Bu kitapta neler bulacaksınız?1. Devletin kararı ve gücüyle değiştirilen kelimeler (Türkçeden hangi kelimelerin atılacağı, yerlerine hangilerinin katılacağı hususunda resmîteşebbüslerde bulunulduğu),2. RİT kelimelerinin ilk ikame edildiği yıllar ve ilk kullanıldığı kaynaklar,3. RİT ikamelerinde 1935, 1941, 1942, 1945 yılları başta olmak üzere sonradan yapılan değişiklikler (önce ileri sürülen, sonra terk edilen; ilkikame edildiği yerden kaldırılıp başka yere oturtulan ve sonra üçüncü, dördüncü... karşılıklar verilip yeri değiştirilen ikame sözler),4. Türkçede mevcut kelimelere -önceki manaları pek dikkate alınmadan-RİT uğruna birdenbire yüklenen ve eklenen karşılıklar),5. İkame kelimelerin -TDK tarafından verilen karşılıklardan farklı olarak sonradan kazandığı manalar,6. Her RİT kelimesi hakkında -hangi kelime yerine kullanıldığına şahit olmak üzere- meşhur eserlerin “sadeleştirilmiş metin”lerinden alınanörnek cümleler,7. Herhangi bir müessese veya teşkilatın ismi RİT ile değiştirildiyse önceki adları,8. RİT başladıktan sonra ortaya çıkan yeni mefhumlara ad olmak üzere “normal Türkçe” ile bulunan karşılıklar (RİT diye bir müdahale olmasaydıbu mefhumları hangi kelimelerle ifade ederdik? Mesela “algı operasyonu, insansız hava aracı, kapsama alanı, özerkleşme, sivil savunma, sivil toplum kuruluşu, taşınır bellek, uçaksavar, yatılı bölge okulu, yoğuşmalı” yerine Türkçenin tabii seyri içinde ortaya çıkacak muhtemel karşılıklar)... Bütün bunlar bir bütün olarak düşünüldüğünde, RİT Lügati büyük bir boşluğu dolduracaktır.
Kitap Yorumları - (0 Yorum)